Konsorcjum eksportowe w Hiszpanii przykładem dla polskich przedsiębiorców

Konsorcjum eksportowe jest w Hiszpanii bardzo popularną formą zrzeszania się eksporterów

Znaczna część polskich przedsiębiorców ma realną szansę zwiększenia prowadzonego eksportu lub wdrożenie działań eksportowych, jeśli do tej pory  nie było to możliwe (głównie ograniczenia finansowe). Niewykorzystanym instrumentem aktywizacji polskiego eksportu jest konsorcjum eksportowe, które jest wykorzystywane już dość powszechnie w niektórych krajach europejskich np. Hiszpanii czy Włoch. Swoją popularność zawdzięcza dzięki działaniom tamtejszych rządów oraz korzyści wynikających z działania w konsorcjum eksportowym.

Konsorcjum eksportowe jako porozumienie i współpraca przedsiębiorców, aby razem działać na rynkach zagranicznych, wypracowała już swoje miejsce w strukturach hiszpańskiej gospodarki Dlatego uzasadnione jest stwierdzenie, które mówi o modelu hiszpańskim odnośnie tworzenia i prowadzenia konsorcjów eksportowych.

Konsorcjum eksportowe w Hiszpanii zaczęło być popularyzowane już na początku lat 80-tych XX wieku ze względu na konieczność pobudzenia hiszpańskiego eksportu. Na przestrzenie tych lat wykształciły się cechy charakterystyczne dla konsorcjum hiszpańskiego. Otóż konsorcjum eksportowe w Hiszpanii:

• posiada oddzielny status prawny niż przedsiębiorstwa, które go tworzą,
• posiada prawne regulacje, dlatego ta forma współpracy budzi coraz większe zaufanie u przedsiębiorców,
• ma za cel promocję eksportu firm członkowskich,
• ma w swych strukturach od 5 do 20 członków,
• obejmuje sektor przemysłowy, spożywczy, usługi,
• jest skierowane na rynek międzynarodowy.

Sukces konsorcjów eksportowych w Hiszpanii byłby niemożliwy, gdyby nie wsparcie ze strony państwa. Chodzi tutaj o pomoc zarówno instytucjonalną, jak i finansową.

W 1983 roku w Hiszpanii rozpoczęto działalność pierwszych konsorcjów eksportowych ICEX (Hiszpański Instytut Handlu Zagranicznego) to instytucja publiczna, która opracowała program promocyjny konsorcjów eksportowych wśród hiszpańskich firm. Miał on na celu popularyzację zasad tworzenia i rozwijania tej formy współpracy wśród małych i średnich przedsiębiorców.

Konsorcja eksportowe w Hiszpanii mogą liczyć na wsparcie dotacjami ze środków publicznych

Obecnie ICEX jest jedyną instytucją publiczną w Hiszpanii, która udziela dotacji na wsparcie eksportu poprzez konsorcja eksportowe. Decyzja o przyznaniu dotacji jest poparta analizą przeprowadzana w oparciu o ściśle określone kryteria. W latach 1983-2001 instytucja ta wspierała ponad 330 konsorcjów, a obecnie swoją pomocą obejmuje około 90 konsorcjów, które zrzeszają  450 firm. Stan na rok 2010 jest taki, że na przestrzeni lat ICEX wsparło 624 konsorcja eksportowe w Hiszpanii.

Zasada udzielania finansowego wsparcia ma charakter tymczasowy tzn. pomoc finansowa ze środków publicznych jest udzielana przez pewien czas, dopóki konsorcjum nie osiągnie stabilności finansowej.

Odnośnie podziału branżowego konsorcjów eksportowych w Hiszpanii, na podstawie danych ICEX, to na przestrzeni lat w liczbie 624 konsorcjów najliczniejsze były te z sektora przemysłowego (238 konsorcjów, 38% udziału) i rolno-spożywczego (215 konsorcjów eksportowych, 34% udziału). Mniejsza ilość odnosiła się do sektora dóbr konsumpcyjnych (124 konsorcja, 20% udziału) i usług (47 konsorcjów, udział 8%).

Jak już wspomniano pomoc publiczna jest udzielana przez ICEX według określonych kryteriów. Można do nich zaliczyć:

• maksymalny pułap dofinansowania to 180,303 Euro/rok
• pokrycie wydatków strukturalnych działania konsorcjum, które odnoszą się do jego utworzenia (np. zakup biurowych materiałów do biura, wynajem powierzchni),
• wsparcie obejmuje wydatki na działania promocyjne (np. branżowe targi, misje gospodarcze, dokonywanie rejestracji patentów),
• program umożliwia zwrot 50% kosztów działalności, które wystąpiły w pierwszych dwóch latach działania konsorcjum oraz zwrot 40% kosztów związanych z  konsorcjum w trzecim i czwartym roku jego obecności na rynku.

Działania obrane przez rząd Hiszpanii na początku lat 80-tych XX wieku, mający na celu wsparcie konsorcjów eksportowych i pobudzenie hiszpańskiego eksportu, przyniósł realne efekty:

• dywersyfikacja rynków, gdzie hiszpańskie firmy mogą eksportować swoje produkty,
• konsorcja eksportowe tworzą obecnie około 6-7% hiszpańskiego eksportu, a członkowie konsorcjów mówią, że eksport to około 52% ich produkcji globalne,
• firmy bez doświadczenia w prowadzeniu eksportu po przystąpieniu do konsorcjów eksportowych osiągały w czasie dwóch pierwszych lat średni roczny przychód około 200 000 Euro z eksportu,
• w czwartym roku obecności konsorcjum w eksporcie firmy osiągają o średnio  418% wyższy eksport niż w  pierwszym roku działania konsorcjum.

Przedkładając te wszystkie informacje i  warunki  na rynek Polski to myślę, że przy wsparciu środków unijnych również by się udało stworzyć takie konsorcja eksportowe w Polsce. Z  czasem jednak w Polsce będzie potrzebna instytucja na miarę instytucji ICEX. Przykład Hiszpanii pokazuje, że stosując odpowiednie regulacje prawne oraz publiczną pomoc finansową, można wykorzystać konsorcja eksportowe, jako instrument budujący rodzimy eksport i pobudzający polską gospodarkę.

Źródło: Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Madrycie – Wydział Promocji Handlu i Inwestycji