Konsorcjum hiszpańskie – wzór do naśladowania w eksporcie

Konsorcjum eksportowe stanowi o sile hiszpańskich przedsiębiorców w eksporcie

Konsorcjum eksportowe, stanowiące ciekawą alternatywę dla prowadzenia eksportu, jest obecnie w Polsce wykorzystywane w niewielkim stopniu. Są jednak kraje, w których zrzeszenie w konsorcjum, w celu prowadzenia sprzedaży na rynki zagraniczne, jest bardzo popularne i powszechnie stosowane. Jednym z  tych krajów jest Hiszpania. Konsorcjum eksportowe jest formą prowadzenia eksportu, która jest wykorzystywana przez wielu hiszpańskich przedsiębiorców. Konsorcjum hiszpańskie stanowi bez wątpienia wzór do naśladowania i potencjalną inspirację, która mogą kierować się polscy przedsiębiorcy.

Można mówić nawet o pewnej szkole hiszpańskiej tworzenia i prowadzenia konsorcjum. Konsorcja eksportowe są w hiszpańskiej gospodarce często praktykowane, co przyczyniło się do wykształcenia pewnych unikatowych cech konsorcjum hiszpańskiego. Przekonaliśmy się o tym szczególnie podczas ostatniej misji gospodarczej PFKE do Hiszpanii.

Przede wszystkim w Hiszpanii tworzone konsorcjum eksportowe ma swój własny status prawny, który jest niezwiązany ze statusem prawnym firm współpracujących w postaci takiego porozumienia. Ten odrębny status oraz sposoby uregulowania wzajemnej współpracy firm, tworzących konsorcjum eksportowe w Hiszpanii, decyduje o tym, że konsorcjum jest interesującą formą dla prowadzenia eksportu.

Flamenco i konsorcjum eksportowe – znaki rozpoznawcze Hiszpanii

Przyczyn szerokiej popularności i zainteresowania przedsiębiorców współpracujących w ramach konsorcjum należy upatrywać w strategii obranej przez Hiszpanów na początku lat 80-tych. Zostały wówczas podjęte działania, które miały zainspirować oraz skłonić małych i średnich przedsiębiorców do zrzeszania się w konsorcjum, aby pobudzić hiszpański eksport z powodu braku skuteczności stosowania innych instrumentów eksportu.

Wtedy to Hiszpański Instytut Handlu Zagranicznego  (Instituto Espanol de Comercio Exterior – ICEX), przy współpracy z izbami handlowymi oraz stowarzyszeniami branżowymi, przygotował specjalne działania, które upowszechniły konsorcjum eksportowe, jako formę prowadzenia eksportu, u małych i średnich przedsiębiorców hiszpańskich. Pomimo trudności w rozpoczęciu działania w ramach konsorcjum, to do jego popularyzacji, jako metody eksportu, z czasem przyczyniły się też zalety działania w konsorcjum eksportowym. Dla niektórych małych i średnich  przedsiębiorców wejście w konsorcjum było jedyną możliwością rozpoczęcia eksportu na rynki zagraniczne.

Pomysł okazał się rewelacyjny i przyczynił się do częstej praktyki zakładania konsorcjów, które obejmują rynek hiszpański oraz prowadzą  eksport na rynki zagraniczne. Konsorcja mają swój niemały udział w całości hiszpańskiego eksportu.

Hiszpańskie doświadczenia konsorcjum pokazują, że firmy w krótszym czasie osiągają większe profity z tytułu eksportu, jeśli działają w konsorcjum, a nie prowadzą samodzielnie sprzedaży na rynki zagraniczne. Dlatego konsorcjum hiszpańskie może stanowić wzór do naśladowania dla polskich przedsiębiorców, którzy mają zamiar realizować się poprzez wdrożenie  i  skuteczny rozwój eksportu.

Istotnym elementem umożliwiającym przetrwanie konsorcjów w pierwszej fazie ich funkcjonowania w strukturze gospodarki jest pomoc ze środków publicznych. Dane wykazują, że po ustaniu wsparcia finansowego ze środków publicznych w czwartym roku funkcjonowania jedynie 23% konsorcjów rozpada się, a pozostałe 77% działa dalej samoistnie i finansuje się z własnych środków.

Konsorcja na wzór konsorcjów hiszpańskich

W realiach hiszpańskich działają pewne rodzaje konsorcjów eksportowych. Do tych najczęściej spotykanych można zaliczyć konsorcja handlowe i brokerskie.

• konsorcjum handlowe – zajmuje się prowadzeniem reklamy i eksportem produktów podmiotów zrzeszonych w konsorcjum do odbiorców za granicą;
• konsorcjum brokerskie – prowadzi działania w zakresie promowania produktów firm wchodzących w ich skład, lecz nie prowadzą ich eksportu na rynki zagraniczne.

Przy czym należy zawrócić uwagę, że w Hiszpanii najbardziej powszechne są konsorcja handlowe. Do cech tych konsorcjów handlowych można zaliczyć:

• odpowiadają za prowadzenie działa promocyjnych oraz sprzedaż produktów swoich członków za granicę;
• w relacjach handlowych z importerami konsorcjum eksportowe występuje w Hiszpanii jako podmiot samodzielny z wszelkimi wynikającymi z tego tytułu konsekwencjami;
• prowadzą one w przeważającej większości działalność pod oznaczeniem  geograficznym, bądź znakiem towarowym konsorcjum i to niezależenie od tego czy konsorcjum zostało utworzone w Hiszpanii czy też kraju docelowym, do którego prowadzony jest eksport

Przykład Hiszpanii najlepiej pokazuje pozytywny wpływ tworzenia konsorcjów na rozwój eksportu małych i średnich przedsiębiorstw, które są w nich zrzeszone.

Hiszpańskie przedsiębiorstwa eksportują przede wszystkim:

• sprzęt i akcesoria motoryzacyjne,
• produkty metalurgiczne,
• produkty chemiczne,
• środki transportu,
• produkty elektroniczne,
• odzież i tekstylia.

W 2013 roku wartość eksportu Hiszpanii wynosiła 3.447,04 mln euro, a dynamika eksportu kształtowała się na poziomie 120,7 (2012 rok =100), a zatem wzrasta co wskazuje na powolne wychodzenie Hiszpanii z recesji wywołanej ogólnoświatowym kryzysem. Konsorcja  stanowią znaczny udział w tym eksporcie, w porównaniu do innych krajów europejskich. Konsorcja eksportowe mają udział wynoszący około 6% w wartości eksportu Hiszpanii. Ponadto hiszpańskie firmy zrzeszone w konsorcjach twierdzą, ze ich sprzedaż na rynki zagraniczne stanowi 52% prowadzonej przez nich produkcji globalnej.

Wykorzystanie możliwości, które stwarza konsorcjum wymaga pokonania trudności związanych z jego funkcjonowanie  w kategorii wzajemnej kooperacji przedsiębiorców. Problem ten można rozpatrzyć na dwóch płaszczyznach:

• trudności związane z tworzeniem konsorcjum. Do najistotniejszych problemów tej fazy należą:

a) wyszukanie partnerów i skłonienie ich do współpracy, czyli połączenie sił w eksporcie,

b) zidentyfikowanie asortymentu, który będzie sprzedawany na rynki zagraniczne,

c) ustalenie źródeł finansowania,

d) niechęć małych przedsiębiorców MŚP do współpracy w ramach konsorcjum, co przy swych korzyściach, narzuca pewne ograniczenia w polityce danej firmy.

• trudności związane z  działaniem w konsorcjum po jego utworzeniu. Tutaj można zaliczyć:

a) różny stopień zaangażowania poszczególnych podmiotów w sprawy konsorcjum,

b) notowanie zróżnicowanych wyników handlowych przez poszczególne podmioty partycypujące w porozumieniu,

c) brak całkowitej  kontroli i przejrzystości w funkcjonowaniu konsorcjum, niż w przypadku samodzielnie prowadzonego eksportu

Przykład Hiszpanii ponadto świadczy, ze konsorcja eksportowe stanowią optymalne rozwiązanie dla krajów, które po wejściu do Unii Europejskiej muszą nadrabiać opóźnienia gospodarcze. Promowanie konsorcjów eksportowych w Hiszpanii rozpoczęło się na początku lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku, natomiast Hiszpania weszła do Unii Europejskiej 1 stycznia 1986 roku. Bez wątpienia konsorcja eksportowe wsparły działania eksportowe hiszpańskich przedsiębiorców na wewnętrznym ryku unijnym i dały im większą siłę przebicia oraz zwiększyły konkurencyjność.